همه ما شعله شمع را رو به بالا در ذهن خود تصور میکنیم. اما شعله برای ما زمینیها این شکلی است و فضاییها میتوانند تعریف متفاوتی از شعله داشته باشند: مثلا به شکل کرهای کامل روی شمع!
ما روی سیارهای با نیروی جاذبه متولد شدهایم و حسابی به آن عادت کردهایم. پدیدههایی که جاذبه در اطراف ما به وجود می آورد، آنقدر بدیهی شدهاند که به تاثیر جاذبه روی آنها دقت نمیکنیم. اگر به هر یک از ما بگویند یک شمع روشن را نقاشی کن، شعلهای رو به بالا برای شمع میکشیم. تعریف شعله برای ما زمینیها همین است! اما شعله روی زمین به این شکل است و در فضا به شکل یک کره میشود!
روی کره خاکی ما، هر چه به سطح زمین نزدیکتر شوید، به دلیل وجود نیروی جاذبه، مولکولهای بیشتری از هوا در اطرافتان وجود دارند. هر چه از زمین فاصله بگیرید و به ارتفاعات بالاتر بروید، به دلیل کم شدن تاثیر جاذبه زمین، مولکولهای هوا از هم بیشتر فاصله میگیرند و فشار هوا هم کمتر میشود. همین تفاوت فشار، باعث پدیده ای به نام همرفت طبیعی میشود: انتقال هوای سبکتر به سمت بالا و در نتیجه جریان هوا. اختلاف فشار در ارتفاع معادل دو سانتیمتر آن قدر هست که بتواند به یک شعله شمع شکل بدهد!
شعله شمع هوای اطراف خود را گرم میکند. هوای گرم شده در اطراف شمع منبسط میشود، وزن آن در مقایسه با هوای سردتر اطراف آن کمتر میشود و در نتیجه، رو به بالا میرود. همین که مولکولهای هوای گرمتر رو به بالا حرکت میکنند، مولکولهای سردتر به جای آنها فشار داده میشوند و جای آنها را پر میکنند. بنابرین، هوای گرم رو به بالا میرود و هوای سرد اطراف با فشار جایگرین آن میشود. در نتیجه، شعله در بالای خود در مقایسه با اطرافش مقاومت کمتری را تجربه میکند و رو به بالا میرود.
اما اگر جاذبهای در کار نباشد، هوای گرم در همه جهات مقاومت مشابهی را تجربه میکند و در هیچ جهت خاصی، فشار کمتر نمیشود. در نتیجه شعله، به شکل یک کره در میآید.