ستاره شناسان در کشفی که میتواند کیهانشناسی را متحول کند، موفق به شناسایی یک زنجیره کهکشانی عظیم به شکل یک قوس بزرگ شدهاند. مدتها دانشمندان تصور میکردند توزیع ماده به طور مساوی در سراسر جهان قابل مشاهده انجام یافته است و این فرض، اساس کیهانشناسی بود.
اکنون بر اساس یک ارائه مجازی در انجمن نجوم آمریکا، محققان قوس عظیمی از کهکشانها را در گوشهای دور از جهان هستی کشف کردهاند که در وسعتی بیش از ۳/۳ میلیارد سال نوری گسترانیده شده است.
«الکسیا لوپز» (Alexia Lopez) کیهانشناس حاضر در این جلسه مجازی گفت: این کشف میتواند اساساً کیهانشناسی را آن طور که ما میشناسیم، وارونه کند و مدل استاندارد ما به عبارتی سقوط میکند.
این قوس بزرگ موسوم به «قوس غولپیکر» (Giant Arc) همانطور که لوپز و همکارانش در دانشگاه «لنکشایر مرکزی» در پریستون انگلیس (University of Central Lancashire: UCLan) آن را صدا میزنند، در هنگام پروژه "بررسی آسمان دیجیتال اسلون" و مطالعه نور تقریباً ۴۰ هزار اختروش کشف شد.
قوس غولپیکر در نزدیکی صورت فلکی بوتس (Boötes)
تصور میشود که اختروشها ابرسیاهچالههای کابوسواری هستند که به طور فعال در مرکز کهکشان تغذیه میشوند و این پدیدههای دیوانهوار چنان نور درخشانی ایجاد میکنند که در فواصلی بیشتر از تقریباً هر پدیده نجومی دیگری میتوان آن را دید. اما در حالی که این نور در حال انتقال به زمین است، مقداری از آن توسط تجمع اتمهای حاضر در کهکشانهای اطراف جذب میشود و نشانههای خاصی به الگوی نور میدهد که وقتی به تلسکوپهای ستاره شناسان روی زمین میرسد، قابل تشخیص است.
نشانه "قوس غولپیکر" در اتمهای منیزیم نهفته است که در مسیر حدود ۹.۲ میلیارد سال نوری خود یک الکترون از دست داده است.
ستاره شناسان با تفسیر نور اختروش جذب شده توسط این اتمها، تصویری از یک منحنی متقارن متشکل از دهها کهکشان کشف کردند. بدیهی است که این ساختار با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست، اما اگر میتوانستیم آن را در آسمان شب ببینیم، یک قوس کهکشانی با عرض تقریباً ۲۰ برابر عرض ماه کامل بود.
قوس غولپیکر کهکشانی (در مرکز تصویر)
"سوبیر سرکار" اخترفیزیکدان دانشگاه "آکسفورد" که روی این کشف جدید تحقیق میکند، اما در کشف آن دخیل نبوده است، گفت: این یک آزمایش پایه و اساسی برای این فرضیه است که جهان در مقیاسهای بزرگ همگن است. اگر این قوس عظیم در جهان دور تأیید شود، این یک اتفاق بسیار بزرگ خواهد بود.
البته "سرکار" در مورد تایید آن شک دارد و میگوید: چشم ما تمایل به برداشت الگوها دارد و گاهی حتی شاهد برخی ادعاهای عجیب و غریب هستیم.
"لوپز" برای تعیین احتمال صف آرایی کهکشانها به شکل چنین قوس بزرگ کیهانی، سه آزمایش آماری را انجام داد و همه آنها تایید کردند که این تصویر یک خیال نیست. حتی یکی از آزمونها از استاندارد طلایی فیزیکدانان عبور کرد. هرچند که نتایج این آزمایشات قابل توجه است، اما برای "سرکار" قانع کننده نیست. وی میگوید: من میگویم که شواهد قابل توجه هستند، اما هنوز قانع کننده نیستند.
همانطور که "سرکار" میگوید، این یک اتفاق بزرگ است. اما تا زمانی که مشاهدات بیشتر برای تأیید "قوس غول پیکر" انجام نشود، نباید کیهان شناسی را متحول شده بدانیم.