ابط الجوزا (بیتل‌جوس) ۵۰ درصد درخشان‌تر شد

ستاره‌ی همسایۀ زمین به نام ابط‌ الجوزا (Betelgeuse) به طور غیرمنتظره‌ای ۵۰ درصد درخشان‌تر شده است و این بخشی از یک فرآیند عجیب و غریب است که در آن یک ستاره‌ی در حال مرگ تبدیل به ابرنواختر می‌شود. ابط‌الجوزا بار دیگر اخترشناسان را متحیر کرده است، زیرا اکنون ۵۰ درصد بیشتر از حد معمول می‌درخشد.

درخشش این غول قرمز در حال مرگ به تازگی پس از یک انفجار مهیب به طور مرموزی کمرنگ‌تر شده بود. انتظار می‌رود که این ستاره به یک ابرنواختر قابل رویت از زمین تبدیل شود، اگرچه احتمالا تا هزاران سال آینده دیده نخواهد شد.

ابط‌الجوزا یکی از قابل مشاهده‌ترین ستارگان در آسمان زمین است که رفتار بسیار عجیبی دارد. به گفته‌ دانشمندان، این غول سرخ که چندان فاصله‌ای از مرگ ندارد اکنون حدود ۵۰ درصد بیشتر از حد معمول می‌درخشد.

این اتفاق چند سال پس از آن رخ می‌دهد که ستاره‌ی گفته شده به طور مرموزی در سال ۲۰۱۹ کم نور شد و گمانه زنی‌هایی در مورد اینکه آیا آماده فروپاشی و انفجار است یا خیر مطرح شد. دانشمندان بعدها دریافتند که ابط‌الجوزا در حال فروپاشی نبوده اما انفجاری عظیم را تجربه کرده بوده که بر روشنایی آن تاثیر گذاشته است.

در این ارتباط می‌توانید مقاله زیر را بخوانید:

راز افول «اِبط الجوزا» (بیتل‌جوس) مشخص شد

بر اساس مطالعه‌ای که در روز ۱۸ مه در سرور پیش‌چاپ arXiv منتشر شده است، به تازگی ستاره شناسان متوجه شده‌اند که ابط‌الجوزا به روشن‌ترین حالت خود حدود دو برابر سریع‌تر از حد معمول یعنی در حدود ۲۰۰ روز رسیده است.

کم‌نورتر و روشن‌تر شدن ابط‌الجوزا غیرمعمول نیست اما این اتفاق معمولا پس از یک چرخه‌ی ۴۰۰ روزه اتفاق می‌افتد. کارشناسان گفته‌اند که کوتاه شدن چرخه احتمالا با کم نوری بزرگ در سال ۲۰۱۹ مرتبط است.

دانشمندان ابط‌الجوزا را به دقت زیر نظر دارند، زیرا این غول سرخ یک ستاره‌ی در حال مرگ است که در حال تبدیل شدن به ابرنواختر است. با این حال، با توجه به مقیاس‌های زمانی عظیم در زندگی ستارگان، آخرین مرحله نیز ممکن است هزاران سال به طول بیانجامد.

ابط‌الجوزا یک ستاره نسبتا جوان در کهکشان راه شیری در فاصله‌ی حدود ۶۴۰ سال نوری از ما است. این ستاره حدود ۱۰ میلیون سال سن دارد و بسیار جوان‌تر از خورشید ما با حدود پنج میلیارد سال است. اما اندازه‌ی آن تقریبا ۷۰۰ برابر خورشید ما است و اکنون شروع به مردن کرده است.

سارا وب (Sara Webb) اخترفیزیکدان دانشگاه صنعتی سوینبرن استرالیا در مصاحبه با گاردین گفت: یکی از جالب‌ترین موارد در مورد ابط‌الجوزا این است که ما در حال تماشای مراحل پایانی تکامل این ستاره‌ی بزرگ هستیم که تقریبا در لحظه برای ما قابل رویت است که پیش از این هرگز نتوانسته‌ایم تا این اندازه آن‌ها را مطالعه کنیم.

دانشمندان وقتی متوجه شدند که ابط‌الجوزا در کمترین زمان در سال ۲۰۱۹ درخشندگی خود را از دست داده است، زنگ خطر را به صدا درآوردند. هنگامی که ستارگان عظیم به طور ناگهانی درخشندگی خود را از دست می‌دهند، این می‌تواند یک علامت هشدار دهنده باشد که ستاره آماده انفجار است.

بیتل‌جوس Credit: ESO/Digitized Sky Survey 2. Acknowledgment: Davide De Martin

اما تجزیه و تحلیل بعدی مورد دیگری را نشان داد و آن یک انفجار بود. ابط‌الجوزا مقدار زیادی از پلاسمای خود را در این انفجار در فضا منتشر کرده بود. انفجار به حدی عظیم بود که ابر متراکمی از غبار کیهانی ایجاد کرد که بین زمین و ابط‌الجوزا قرار گرفت و ستاره را پنهان کرد.

آندریا دوپری (Andrea Dupree)، اخترفیزیکدان مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین که ستاره را ردیابی می‌کند می‌گوید که رفتار عجیب این ستاره احتمالا نتیجه‌ی این انفجار عظیم است. هنگامی که ابط‌الجوزا در نهایت منفجر شود به اندازه‌ای دور است که برای سیاره ما خطرناک نباشد، اما به اندازه‌ای نزدیک است که برای هر کسی که آسمان را تماشا می‌کند نمایشی تماشایی خواهد بود.

گاردین گزارش داده است که انفجار به قدری روشن خواهد بود که برای حدود یک هفته، می‌تواند در طول روز قابل مشاهده باشد. اینسایدر پیشتر گزارش داده بود که آخرین باری که چنین ابرنواختری در کهکشان ما منفجر شد در قرن هفدهم بود. با این حال بعید است که دستکم تا ۱۰ هزار سال دیگر این اتفاق بیفتد. همانطور که گفته شد، ستارگان بسیار غیرقابل پیش‌بینی هستند، بنابراین وقوع یک ابرنواختر در طول عمر ما غیرممکن نیست.