مریخ نورد استقامت (Perseverance) موفق شده است واضحترین ویدیوی تاریخ را از خورشید گرفتگی در مریخ ثبت کند. خورشید گرفتگی یا کسوف روی زمین، رویدادی تماشایی است و برای مریخ نوردهای ناسا که وظیفه کاوش سیاره سرخ را بر عهده دارند، هم ترازی قمرهای آن با خورشید به مانند زمین، دلیل خوبی برای نگاه کردن به آسمان است.
اکنون مریخ نورد استقامت از دوربین پیشرفته خود برای ثبت واضحترین منظره از خورشید گرفتگی در مریخ استفاده کرده است که به دانشمندان در درک بهتر رفتار قمر محکوم به فنای آن موسوم به فوبوس (Phobos) کمک شایانی میکند.
تاریخچه ناسا در ثبت خورشید گرفتگی در مریخ به سال ۲۰۰۴ باز میگردد که مریخ نوردهای اسپیریت (Spirit) و فرصت (Opportunity) اولین مشاهدات از قمر فوبوس را در حال عبور از میان مریخ و خورشید به ثبت رساندند. کنجکاوی در سال ۲۰۱۹ اولین ویدیوی خود را از این رویداد ضبط کرد و حتی یک تیر و دو نشان زد و تصویر قمر کوچک مریخ به نام دیموس (Deimos) را نیز که در همان ماه از جلوی خورشید عبور کرد، به ثبت رساند.
این رویدادها شناخت دانشمندان را از تغییرات در مدار فوبوس و روشی که نیروهای کشندی بر داخل، پوسته و گوشته مریخ تاثیر میگذارند، افزایش میدهد. فوبوس طی چند ده میلیون سال آینده محکوم به نابودی است، چرا که به آرامی به سمت سیاره سرخ کشیده میشود و این رویدادهای کسوف همچنین مسیری را که به سمت مرگ نهایی خود طی میکند، روشن میکند.
این جدیدترین عبور فوبوس از میان مریخ و خورشید در تاریخ ۲ آوریل رخ داده و حدود ۴۰ ثانیه به طول انجامیده است. بنابراین مریخ نورد استقامت دوربین Mastcam-Z خود را به سمت خورشید چرخانده و تمام صحنهها را ثبت کرده است. استقامت به دلیل عملکرد فوق العاده دوربین نسل جدید خود توانست به خوبی روی هدف متمرکز شود و نزدیکترین و واضحترین ویدیو را از خورشید گرفتگی مریخ که تاکنون گرفته شده است، ضبط کند.
ریچل هاوسون یکی از اعضای تیم عملیات استقامت که دوربین آن را کنترل میکند، گفت: میدانستم که قرار است خوب دربیاید، اما انتظار نداشتم اینقدر شگفتانگیز باشد. دوربین Mastcam-Z همچنین به فیلترهای خورشیدی مجهز شده است که مانند عینک آفتابی برای کاهش شدت نور خورشید عمل میکنند و خورشید گرفتگی را با جزئیات رنگی نشان میدهد که همین، ویژگیهای جالبی را در مورد شکل این قمر به ما نشان میدهد.
مارک لمون ستاره شناس سیارهای از موسسه علوم فضایی در بولدر کلرادو میگوید: شما میتوانید جزئیات فوبوس را به شکل سایه مانند برآمدگیها و برجستگیهای روی آن به خوبی ببینید. شما همچنین میتوانید لکههای خورشیدی را ببینید و جالب است که شما میتوانید این خورشید گرفتگی را دقیقاً همانطور که مریخ نورد در مریخ دیده است، مشاهده کنید.
مریخنورد استقامت ناسا که سال ۲۰۲۱ در دهانه ۴۵ کیلومتری جیزرو فرود آمد و هدفش کشف حیات باستانی در مریخ است اکنون میتوان گفت تا حدی به هدف خود نزدیک شده است چرا که این مریخنورد به نزدیکی دلتای رودخانه باستانی مریخ رسیده است.
دانشمندان این ماموریت باور دارند که میلیاردها سال پیش، این دهانه یک دریاچه و دلتای یک رودخانه را در خود جای داده بوده است و به همین دلیل این ناحیه به مکانی مناسب برای نمونهبرداری و جستجوی نشانههای بالقوه حیات باستانی تبدیل شده است. حال مریخنورد "استقامت" ناسا در جستجوی خود برای کشف حیات باستانی در سیاره سرخ به موفقیت بزرگی دست پیدا کرده است.
ناسا روز ۱۹ آوریل اعلام کرد که استقامت به سلامت به دلتای رودخانه باستانی سیاره سرخ در کف دهانه ۲۸ مایلی (۴۵ کیلومتری) جیزرو رسیده است. محققان پشتیبان این ماموریت اعلام کردند که دلتا، یک جشن زمین شناسی واقعی برای مریخ نورد استقامت که در حال شکار نشانههایی از حیات در مریخ است، خواهد بود.
علاوه بر این در حالی که سایر ماموریتهای مریخی به دنبال یافتن نشانههایی از آب هستند، این مریخنورد پا را یک قدم فراتر گذاشته و تاکنون سنگهای قابل توجهی برای بازگرداندن به زمین جمعآوری کرده است. قرار است ناسا و همتای اروپایی آن اواخر این دهه ماموریتی برای بازگرداندن نمونهها به زمین به انجام برسانند.
این مریخنورد تقریبا شش ماه را صرف جمعآوری هشت نمونه در طول این مانور خود که Delta Front نام دارد، خواهد کرد. سپس از استقامت خواسته میشود که دوباره به بالای دلتا برود و عملیات نمونهبرداری را از منطقهای که قبلا به آن سفر نکرده بود انجام دهد و شش ماه دیگر را در مانوری به نام Delta Top Campaign سپری کند.